Meditatie, 9 juli 2021
Succes en falen
Succesvol zijn lijkt steeds meer de sociale norm te worden. Succesvol zijn wordt niet alleen meer op je werk en carrière betrokken maar zelfs ook op je gezondheid, uiterlijk en duurzaamheid en geluk. Op het gebied van gezondheid hebben we strenge normen. Ik zou toch meer moeten bewegen, gezonder leven.
Ik heb zelf ervaren dat dat je een boodschap krijgt van falen krijgt als de stress weer als bron van alle kwalen wordt aangeduid ( vaak onterecht aangewezen als bron; het is vaker een gevolg van de aandoening). Je moet meer ontspannen, meer mindfull de dingen doen.
Zelfverbetering.
Het lijkt erop dat de eisen steeds hoger worden in onze cultuur. Deels zit achter deze golf van zelfverbetering het idee van maakbaarheid van het leven en dat je jezelf kunt helen en verlossen. Niet voor niets zijn alle religieuze stromingen waar het gaat om jezelf en om zelfverlossing zo populair.
Cultuurgeschiedenis.
In onze cultuurgeschiedenis is sprake van een slingerbeweging. In de middeleeuwen stond het noodlotsdenken centraal. Je kunt je lot niet ontlopen vaak. In de christelijke theologie werd in het verleden het noodlot als de wil van God beschouwd. De slinger in deze tijd is dat we zijn gaan geloven in maakbaarheid; eerst van de samenleving (jaren 60 tot jaren 90 van de vorige eeuw) en toen dat bleek tegenvallen geloven we nu in de maakbaarheid van onszelf en eigen leven.
Door naar die maatschappelijk trends te kijken wordt het denken van maakbaarheid en de strenge eisen die we aan onszelf stellen sterk gerelativeerd. Dat helpt wel om er enigszins mee om te gaan en om sommige eisen zelfs af te wijzen. Een kritisch beschouwing van al die normen wordt dan noodzakelijk.
“Mind over matter”
Een aantal gezondheids- en therapeutische theorieën gaan uit van “mind-over-matter” theorie. De gedachte dat je geest leidend is en dat elke fysieke aandoening terug te voeren is tot het niet goed functioneren van de geest. Elke ziekte wordt dan als falen van de geest ( van jezelf ) gezien. Veel alternatieve geneeswijzen zijn daarop gebaseerd. Maar je hebt je eigen gezondheid niet in de hand. Het idee van maakbaarheid qua gezondheid is eerder als hoogmoed te zien.
Maatschappelijk succes.
De genen die je hebt mee gekregen, de opvoeding en milieu, de tijd en cultuur waarin je leeft, je gezondheid en een dosis geluk bepalen in belangrijke mate je maatschappelijk status. Zaken die jezelf niet in de hand hebt en ook niet kunt maken. Je mag met je talenten woekeren maar als maatschappelijk succes de norm wordt en vooral als eigen verdienste wordt gezien dan volgt daaruit een afname aan solidariteit met de minstbedeelden ( de loosers) en arrogantie bij de “winners” die wel moeten neerkijken minder succesvolle medemens.
Gelukkig zijn.
Het streven naar geluk maakt een mens ongelukkig. Geluk komt je vaak toevallen en zit in kleine dingen. Het is zeker niet maakbaar en je mag ongelukkig zijn; sterker nog het hoort bij het leven. Falen hoort bij het leven als een vaststaand feit waarover je je verdriet mag hebben.
Zonde.
Dan blijft er nog het moreel falen over dat ons herinnert aan ons fundamenteel gebrek en tekort ons eigen zondig hart en het duurzaam collectief falen van samenleving en maatschappij. Dat falen kan ons nederig maken en ook beseffen dat ten aanzien van God we verlossing van het kwade nodig hebben en ons vertrouwen op God stellen dat Hij al het kwaad teniet zal doen. En de vergeving accepteren die ons wordt aangereikt. God geeft ons zijn Geest om van daaruit te leven. Dat geeft een stuk rust en ontspanning en motivatie om met de juiste verwachting weer op te krabbelen.
Onderscheiden.
De grote kunst natuurlijk is hoe hou je alle normen uit elkaar haalt die diep in ons zelf vaak dooreengeweven zijn. Ons geestelijk leven met bidden, kerkgang, bijbellezen en meditatie en zelfreflectie zijn dan onze instrumenten om te onderscheiden waar het in het leven echt op aankomt.
Peter Dijkstra
Wil je op deze meditatie reageren, klik Reageren
Wil je eerdere reacties bekijken, klik Reacties bekijken (na zelf een reactie gegeven te hebben)