Meditatie, 27 augustus 2021

Rusten als zegen

Als je deze titel leest, zou je kunnen denken dat dit een terugblik op de afgelopen zomervakantie is. Maar daar wil ik het niet over hebben, ook al ben ik net terug van vakantie. Ik kwam dit onderwerp tegen in het boekje Eenvoudig leven. Bijbelstudie over het goede leven, geschreven door Sam Janse e.a. In het boekje worden bijbelgedeeltes besproken die te maken hebben met de zorg voor de schepping en duurzaamheid, de zorg voor de naaste en sociale gerechtigheid.

Een van de bijbelstudies gaat over het belang van de sabbat. Het hoofdstuk begint met de stelling: ‘De teloorgang van de zondag als sabbat is een regelrechte ramp voor een duurzame samenleving.’ Volgens de schrijver, Bert de Leede, is de beste bijdrage van christenen aan een duurzame samenleving ‘dat zij zelf de zondag weer gaan vieren als dag van rusten en laten rusten.’

Het is onmisbaar voor ons leven in de wereld dat wij – opnieuw – leren de sabbat te heiligen, zegt De Leede. Om eraan herinnerd te worden dat wij niet geschapen zijn om te werken maar om te leven. Om onze verlossing te vieren, en anderen in die verlossing te laten delen. En om zicht op de toekomst te houden. Om te blijven beseffen dat God bron is van leven en vruchtbaarheid en dat wij daarom moeten leren wachten en het land (of de economie) rust te geven (het sabbatsjaar).

Maar ja, de christelijke sabbat, de zondag, functioneert nauwelijks meer. Weinig mensen verlangen ernaar terug. Dat komt volgens De Leede omdat de christelijke kerk er niet in is geslaagd om de spirituele betekenis van de zondag als dag van de opstanding van Christus (herschepping) te verbinden met de sociale vormgeving en invulling van de sabbat. We hebben de lege tijd van de sabbat nodig ‘om er gewoon te zijn’, ‘om de ander ruimte te geven om te zijn’, en ‘om samen te zijn’.

Jonathan Sacks wijst er in zijn boek Exodus op dat sabbat tegengif is tegen het gouden kalf, tegen het consumentisme en de voortdurende jacht naar meer. Want het is de dag ‘waarop we stoppen met denken aan de prijs van dingen en ons in plaats daarvan gaan concentreren op de waarde ervan.’ ‘Het is een dag die gewijd is aan het vieren van dingen die waarde hebben, maar geen prijs’. Op de rustdag kom je samen met familie en vrienden. Je dankt God, samen met je medegelovigen, voor alle goede dingen. Op de wekelijkse rustdag besef je wie echt rijk is: iemand die blij is met wat hij heeft.

We hebben de sabbat hard nodig in onze samenleving van nu, schrijft Sacks. Want de sabbat houdt ons voor dat we begrensd zijn. In ons denken, in ons leven. Hij verwacht dat de sabbat een belangrijke factor kan gaan worden in de strijd tegen de vernietiging van het milieu.

Zo had ik nog nooit tegen de sabbat aangekeken. En ik moet eerlijk zeggen: ik verlang niet heel erg terug naar de beperkingen die vroeger op zondag golden. Ik weet ook niet of het streng houden van de sabbat of de zondag op zich veel gaat uitmaken voor ons consumentisme en verslaving aan steeds meer. Christenen doen niet onder voor niet-christenen als het op consumeren aankomt. Hoe vaak is het niet zo dat we wel weten wat goed is, maar het gewoon niet doen, of heel halfslachtig zijn.

Maar als je de sabbat omschrijft als een dag om samen te zijn met de mensen van wie je houdt. Om God te ontmoeten en te danken. Om blij te zijn met wat je van God gekregen hebt. Als een dag waarop je werkelijk tot rust kunt komen. Een dag waarop we blij zijn met Gods goede schepping met al zijn rijkdom en levensmogelijkheden. Dat klinkt toch wel als iets positiefs.

We zullen het (opnieuw) moeten leren: begrenzing. Niet altijd maar groei, ontplooiing, meer, groter, sneller. Vorige week las ik in een column over ‘elektrobesitas’. We praten wel over schone energie, maar niet over ‘minder energie’. Zouden we dat kunnen, minderen? Zou het bewuster vieren van de sabbat daarbij kunnen helpen? Zou dat kunnen helpen tegen onmatigheid, grenzeloosheid, consumentisme? Ik weet het niet. Maar het idee dat wij niet geschapen zijn om te werken maar om te leven. Dat de sabbat ons leert om Gods bevrijding te vieren en ook anderen daarin te laten delen. Het idee dat we vanuit de rust weer ontdekken wat echt belangrijk is, en daardoor ook rustiger, minder gejaagd, bewuster kunnen leven – dat trekt mij wel aan. En als rusten zo een zegen wordt voor andere mensen en voor de hele schepping – dan moeten we ervoor zorgen dat we weer meer sabbat krijgen in ons leven.

Dick Mak

Wil je op deze meditatie reageren, klik Reageren
Wil je eerdere reacties bekijken, klik Reacties bekijken (na zelf een reactie gegeven te hebben)