Meditatie, 20 april

Fysiek contact

Mijn eerste meditatie op deze site tijdens de coronacrisis had als titel: eenzaamheidsvirus. Het virus dat we wél kunnen stoppen volgens koning Willem-Alexander. En voor een deel is dat waar. Maar er zijn ook situaties waarin de eenzaamheid maar moeilijk op te lossen valt. Een IC-verpeegkundige vertelt: ‘Wat me het meest raakt, is dat mensen zo ontzettend ziek kunnen zijn, maar dat er niemand van de familie bij mag komen om hun hand vast te houden. Patiënten moeten deze ziekte alleen doormaken en liggen te wachten tot er weer iemand komt om hen te verzorgen. Dat is zo eenzaam. Ook voor de familie is dit heftig. Je wilt er toch voor je geliefde zijn? Je wilt toch zijn of haar hand vasthouden?’ (Visie 18-24 april 2020, 40).

In deze tijd van sociale en fysieke afstand komen we er achter hoe belangrijk fysiek contact is. Als het ineens niet meer mogelijk is merk je dat heel sterk. Helemaal in situaties van ziekte en overlijden. Als spreken en luisteren soms helemaal niet meer mogelijk is, kun je in ieder geval nog elkaars hand vasthouden.

In de verhalen over Jezus’ opstanding valt ook op hoe belangrijk fysieke aanwezigheid en lichamelijk contact is. In de vier evangeliën wordt Jezus’ opstanding niet vergeestelijkt, maar is het een heel fysiek gebeuren. De vrouwen grijpen Jezus’ voeten vast als ze hem in levenden lijve tegenkomen op de dag van de opstanding (Mt 28:9). Johannes vertelt hoe Maria uit Magdala Jezus vastgrijpt als ze door begint te krijgen dat de man die voor haar staat niet de tuinman is, maar haar geliefde meester (Jh 20:15-16).

De twee mensen op weg naar Emmaüs herkennen Jezus pas als hij met hen het brood breekt en het hun geeft. Dan pas gaan hun ogen open (Lc 24:30-31). ’s Avonds nodigt Jezus zijn verbijsterde en bange volgelingen uit om hem eens goed te bekijken en hem aan te raken. En hij eet voor hun ogen een stuk geroosterde vis (Lc 24:36-43).

Dat fysieke viel me ook heel erg op toen ik bezig was met de voorbereiding van mijn overdenking over Tomas. Tomas kan pas geloven dat Jezus is opgestaan als hij de wonden van de spijkers in Jezus’ handen met zijn vingers kan voelen, en als hij zijn hand in zijn zij kan leggen. Het schilderij van Caravaggio beeldt heel mooi uit hoe Tomas overtuigd raakt als hij letterlijk zijn vinger in de wond in Jezus’ zij steekt.

We kijken allemaal met verlangen uit naar de tijd dat fysiek contact weer mogelijk is. Als we gezond blijven, niet alleen thuis zitten en het niet te lang duurt, is deze tijd best te overbruggen. Maar als je eenzaam bent, ernstig ziek bent of op sterven ligt, dan ligt dat toch heel anders. Fysiek contact is dan zo waardevol en onmisbaar. Helemaal als woorden tekort schieten of niet meer geuit kunnen worden. Hopelijk wordt in dat soort situaties alle creativiteit uit de kast gehaald om manieren te vinden waarop mensen er toch fysiek voor elkaar kunnen zijn.

Dick Mak