Meditatie, 10 september 2021

Een gebed van nu, een gebed van toen

“God, geef me de moed om te veranderen wat ik kan veranderen.
Geef me de wijsheid om te accepteren wat ik niet kan veranderen.
Geef me het inzicht om het verschil tussen beide te zien.”

 Het bovenstaande ‘gebed om kalmte’ kent u misschien wel. Een Amerikaanse dominee begon het te gebruiken in de jaren 30 van de vorige eeuw, en sindsdien heeft het zich verspreid over de wereld.

Net als veel andere mensen spreekt dit gebed mij aan. Het is een korte hulpvraag die bij een heleboel moeilijke situaties in je leven relevant kan zijn. Voor een belangrijk deel draait het om overgave, loslaten. Ik hoorde theoloog Reinier Sonneveld laatst in een podcast zeggen dat bidden dat is: loslaten. Alsof je met een stapel onafgemaakt werk terugkeert naar je baas.
Voor mij is dat wel herkenbaar. Dat onafgemaakte werk kan bestaan uit schuldgevoelens omdat je je tijd aan andere dingen hebt besteed dan waar jouw opdracht, jouw talent ligt. Of uit het gevoel te veel met niet-christelijke normen te zijn meegegaan. Soms kies je wél zoveel mogelijk voor het goede, maar kan je alsnog een gevoel van machteloosheid hebben tegenover alle ellende waar je als individu niets aan kunt doen.
Dat alles lever je dan weer in bij de baas, God dus. Omdat je telkens weer van deze gevoelens zult tegenkomen, is dit een gebed voor het leven. En God ruimt de uitdagingen en ronduit nare gebeurtenissen niet voor ons uit de weg, maar hij heeft wel beloofd dat hij het gewicht van het onafgemaakte en mislukte telkens weer aan zal nemen.

Toch heb ik ook een paar kanttekeningen bij dit gebed. Ik vraag me af of het in de tijd van Jezus ook gebeden zou worden. Zou het andere gebeden kunnen vervangen? Is het ook niet een beetje gemakkelijk en bovendien individualistisch? Is het nog wel iets wat het christendom van andere religies onderscheidt?

Ter vergelijking leg ik er het ‘Onze Vader’ in gewone taal naast.

“Onze Vader in de hemel,
laat iedereen u eren.
Laat uw nieuwe wereld komen.
Laat op aarde uw wil gedaan worden,
net zoals dat in de hemel gebeurt.
Geef ons vandaag het eten dat we nodig hebben.
En vergeef ons wat we fout gedaan hebben,
want wij hebben ook andere mensen hun fouten vergeven.
Help ons om nooit tegen u te kiezen.
En bescherm ons tegen de macht van het kwaad.
Want u bent koning,
u regeert met grote macht,
voor altijd. Amen.”

 Dit gebed is natuurlijk in eerste instantie een stuk vollediger, en we weten dat Jezus het zelf heeft gebeden, dus heeft het vanzelf autoriteit. Het is ook niet helemaal te vergelijken met het hedendaagse ‘gebed om kalmte’. Toch wil ik proberen te zoeken naar parallellen.

Ten eerste heeft het Onze Vader een hele duidelijke geadresseerde, de gemeenschappelijke vader van alle christenen. Daartegenover heeft het eerste gebed het alleen over een anonieme ‘God’.
Het Onze Vader vraagt ook om actie van God zelf; laat uw nieuwe wereld komen, laat op aarde uw wil gedaan worden. Het gebed om kalmte gaat niet in op wat God zelf zou kunnen doen buiten ons om.
Het vragen om vergeving zit in beide gebeden wel, al draait het in het Onze Vader ook duidelijk om wat er al gebeurd is en wat niet meer ongedaan kan worden gemaakt, en in het gebed om kalmte wordt er eigenlijk alleen maar vooruit gekeken. Eigenlijk draait het hier om de vraag of we telkens weer berouw moeten tonen of dat we moeten leven vanuit ‘al vergeven zijn’. In elk geval moeten we volgens het Onze Vader ook steeds onze naasten vergeven, dus lijkt het mij niet vreemd om ook bij onze eigen fouten stil te staan.
‘Leidt ons niet in verzoeking en verlos ons van het kwade’, hierboven in modernere taal weergegeven, zou je kunnen vergelijken met: Geef ons de wijsheid om het verschil te zien tussen waar we iets kunnen veranderen en waar niet. Toch is het tweede weer meer gericht op wat wij zélf kunnen doen, maar dat vind ik in dit geval wel mooi. Natuurlijk willen we beschermd worden tegen het kwaad, maar dan moeten we het eerst wel herkennen en daar is wijsheid voor nodig.
Als laatste geeft het ‘Onze Vader’ meer eer aan God. Er spreekt meer eerbied uit. Iets wat we niet meer zo gewend zijn, en misschien zelfs wel een beetje eng vinden, omdat het met de grote leiders die hier op aarde zo worden aanbeden bijna altijd mis gaat, hoe meer macht, hoe minder je ze kunt vertrouwen. Maar ik hoop en geloof dat onze God een ander soort leider is, die we wel kunnen vertrouwen en dus alle eer kunnen geven die een schepper toekomt.

Conclusie: deze twee gebeden tonen eigenlijk weinig overlap, behalve de overgave aan God en de zoektocht naar wat goed is. Misschien is het wel mooi om het eerste gebed te bidden als je erg in de knel zit, maar om samen Jezus’ gebed te bidden (in welke taal of vertaling dan ook) lijkt me nog belangrijker om specifiek als christenen te blijven doen.

Christy Luth

Wil je op deze meditatie reageren, klik Reageren
Wil je eerdere reacties bekijken, klik Reacties bekijken (na zelf een reactie gegeven te hebben)